برای مشاهده سایر جلسات به انتهای صفحه مراجعه بفرمایید
خلاصه کارگاه طب سنتی در تعلیم و تربیت
مدرس:آقای محتشم
کارگروه معلین راهنما (مدارس، صلحا، حلی ده و فرهنگ)
جلسه اول (صفر)
۱. هدف اصلی:
- تاکید بر تاثیر تغذیه و خواب در سبک زندگی دانشآموزی و اسلامی و تمرکز بر کاربرد اصول طب در تربیت ، نه درمان بیماریها
۲. مبانی نظری و مفاهیم کلیدی:
- مزاج و اخلاط: بدن انسان دارای چهار عنصر اصلی (آتش، آب، باد، خاک) و چهار خلط است که هر فرد هر چهار خلط را دارد، اما غلبه یکی از آنها در زمانهای مختلف متغیر است.
- مراقبت از مزاج: سلامت مزاج (اعتدال گرم و تر) زمینهساز صفات اخلاقی مثبت است.
- شش اصل ضروری سلامت: آب و هوا، خوراک انسان، خواب انسان، ورود و خروج بدن، احوال نفسانی (روحی) و حرکت و سکون (ورزش و فعالیت بدنی).
- مزاج در گذر عمر: انسان با مزاج گرم و تر متولد میشود، سپس خشکی غلبه میکند (نوجوانی/جوانی)، در میانسالی سردی و خشکی افزایش مییابد و در پیری رطوبت فضلیه (مضر) زیاد میشود.
۳. توصیهها و کاربردهای تربیتی (برای مربیان):
- تشخیص مزاج دانشآموزان:
- باید پرونده مزاجی برای دانشآموزان (شاید بدون اطلاع والدین) تهیه شود که ۷۰-۸۰ درصد دقیق است.
- از طریق مشاهده رفتار، چهره، رنگ پوست، نگاه، نبض و حتی دست دادن میتوان مزاج دانشآموز را تشخیص داد.
- یبوست میتواند عامل بسیاری از ناراحتیها و عصبانیت دانشآموزان باشد و تشخیص و رفع آن بسیار مهم است.
- رفتار مربی:
- هنر برخورد: مربیان باید با هنر و ظرافت با مسائل مزاجی برخورد کنند و اطلاعات حساس (مانند تشخیص مزاج) را مستقیم به دانشآموز یا والدین نگویند، بلکه به صورت غیرمستقیم و فرهنگیسازی عمل کنند.
- پرهیز از افراط: از افراط در توصیهها یا ممنوع کردن کامل برخی خوراکیها پرهیز شود.
- اول رفتار، بعد غذا: در اولویت اول، باید بر رفتارها و اصول اخلاقی تاکید کرد و سپس به تغذیه پرداخت.
- تغذیه و خواب:
- تأثیر گروه خونی: گروه خونی بر نیازهای غذایی و در نتیجه بر رفتار و خلق و خو تاثیر دارد (مثال نیاز به گوشت در گروه خونی B و O).
- ادویه: ادویهها "دارو" هستند نه "غذا"؛ فقط نمک و زردچوبه جزء ادویههای مجاز در غذای روزمره هستند. مصرف بیرویه زعفران میتواند خطرناک باشد.
- صبحانه: صبحانه باید مواد قندی به مغز برساند (مانند کشمش یا آب و عسل) تا بدن فعال شود. غذاهای سنگین (مانند قیمه) نیز میتواند صبحانه خوبی برای برخی دانشآموزان باشد. نان و پنیر مناسب صبحانه نیست و بهتر است شب مصرف شود.
- ترکیب میوهها: مصرف همزمان چند میوه با اسیدهای مختلف میتواند باعث مشکلات گوارشی شود.
- ساعات طلایی خواب: خواب بین ۱۰ شب تا ۲ یا ۳ صبح برای بدن ضروری است.
- خواب ظهر/عصر: خواب بعد از ظهر (به خصوص بعد از ساعت ۳-۴ عصر) به دلیل غلبه سردی و تری در مزاج عالم، مضر است و باعث کسالت و کاهش هوش میشود.
- خواب سوئدی: چرتهای کوتاه و عمیق (۱۵ ثانیه تا ۲ دقیقه) میتواند انرژیبخش باشد.
- نیازهای متفاوت: میزان خواب برای همه یکسان نیست و بستگی به مزاج افراد دارد.
- تکنیکهای آرامشبخش:
- تنفس عمیق: سه بار نفس عمیق کشیدن، حبس کردن نفس برای ۱۵-۲۰ ثانیه و سپس رها کردن میتواند مزاج را متعادل کند و ذهن را آرام سازد. این تکنیک پایه مدیتیشن است.
- عطردرمانی: بوها میتوانند به سرعت حال روحی فرد را تغییر دهند (مثال: عطر بهارنارنج برای آرامش). عودهای طبیعی نیز میتوانند مفید باشند.
- شهوت جنسی:
- شهوت جنسی یک میل طبیعی است که با بلوغ بیدار میشود و نباید سرکوب شود.
- ازدواج بهترین راهکار برای مدیریت آن است.
- روزه گرفتن میتواند در کنترل شهوت موثر باشد، اما باید طبق مزاج فرد و با میزان مشخص صورت گیرد.
- خودارضایی عموماً مزاج را به سمت سردی میبرد و آسیبهای اجتماعی به فرد وارد میکند.
۴. توصیههای عملی برای محیط مدرسه:
- بوفه مدرسه: باید خوراکیهای سالم و میوههای تازه (مثل موز) و شربتهای طبیعی (مانند گلاب، عرق نعناع، سکنجبین) عرضه کند.
- فرهنگسازی غیرمستقیم: مربیان باید با کارهای کوچک و فرهنگسازی تدریجی (مثلاً نوشیدنیهای سالم در اردوها یا دفتر مربی) دانشآموزان را به سمت عادات بهتر سوق دهند.
- والدین: در جلسات والدین، مربی باید خود به جای دعوت از متخصصان بیرونی، در قالب "مشاور" به مسائل سلامت دانشآموز اشاره کند تا والدین گارد نگیرند.
۵. چالشها:
- باورهای متفاوت: خانوادهها ممکن است رویکردهای مختلف (طب سنتی، مدرن) را قبول نداشته باشند.
- اطلاعات غلط: وجود اطلاعات اشتباه در صدا و سیما و فضای عمومی درباره طب سنتی.
- نیاز به تجربه: دانستن تئوری کافی نیست؛ تجربه عملی و هوش مربی برای تطبیق نظریهها بسیار مهم است.
- خطرناک بودن اطلاعات: برخی اطلاعات در صورت عدم تبیین صحیح یا کاربرد نامناسب، میتواند خطرناک باشد.
فایلهای ضمیمه:
نقشه ذهنی جلسه: NotebookLM Mind Map (1) (1).png
فهرست همه جلسات این کارگاه:
جلسه اول طب سنتی در تعلیم و تربیت (۱)
جلسه دوم طب سنتی در تعلیم و تربیت (۲)
جلسه سوم طب سنتی در تعلیم و تربیت (۳)
جلسه چهارم طب سنتی در تعلیم و تربیت (۴)
جلسه پنجم طب سنتی در تعلیم و تربیت (۵)
دیدگاه خود را بنویسید